چیرۆکی ئیدیۆمی: پاشی تڕێ، خەپشەی بڕێ!
وا دیارە دیسانەوە بەڕێوەبەرە بەڕێزەکانیان بەگیرهێناوەتەوە بۆ شکاندنی بایکۆت، دیسانەوە سەرێکی پشتپەردە لە سوچێکی پەرەدەکەوە پێڵووەکانی پەڕونەتە تەوقی سەری و گەرەکییەتی گەندەڵییەکانی دنیای موچە و مەرگی مەعاشی مامۆستایان مارەبەجاشی دەوامەکه بکاتەوە.
دڵنیابن، واتەواتی سوتانی چارەنوسی خوێندنی منداڵی فەقیر و هەژار، هەنجەتێکی هێڵنجاوی زیاتر هیچی تر نییە. پاساوی نەفەوتانی ساڵێکی خوێندنی وەک دەڵێن منداڵی ڕەش و ڕووت، ڕێگەیەکە بۆ دەربازبوون لە تەڵەی توڕەیی جەماوەر، ئەوە پاساوێکە وا خەریکە ملی مدیرەکانی پێدەگرن.
وا وردە وردە وێردی چارەنوسی خوێندنی ئەمساڵ ئەخرێتەوە نێو مەزادی موچەی سەربڕاوی سەدان هەزار مامۆستاو فەرمانبەرەوە.
دڵنیابن..
بەردەوامی بایکۆت، بەبێ شک، یانی هەڵگرتنی خەمی نەوەکانی داهاتوو، یانی یادەوەری شیرینی شۆڕشێک کە نەوەی داهاتوو نەک ساڵێکی نافەوتێ، بەڵکو تەواوی تەمەنی لە تۆرەمەی هەڵوێستی باڵای ئێوەی مامۆستاوە سەوزدەبێ و نافەوتێ و وشک نابێ.
بە پێچەوانەشەوە، شکاندنی بایکۆتی بێ وەڵام، وانەیەک فێری فەلسەفەی ژیانیان دەکات، وانەیەک تێیدا پێکەنینیان بە پێشینانیان بێ، فێریان دەکات کە لە وڵاتێکدان حزب و سیاسەت یەسیەمیان پێ دەکات، لە وڵاتێکدان جورئەت و جوانی بوونی نییە، لە وڵاتێکدان وەک وەزیرەکەی پەروەردە وتبوی:
مامۆستا موچەی بۆ چییە، لەدەرگاوە دەریان کە لە پەنجەرەوە دێنە ژوورێ و وانەکەیان دەڵێنەوە.
بەڵێ ئەو وتەیە وەفای وتنەوەی وانەی بێ موچەی نەوەدەکان بوو.
ئێستەش دڵنیابن...
شکاندنی بایکۆت، بریتییە لە خۆکردن بە نوکتەی ناو کۆڕو کۆبوونەوەکان، شکاندنی بایکۆت یانی دانانی نوکتە و قسەی خۆشی سەر یارۆ مێزە درێژەکان، ئەها ئەحمەد جۆڵا دەڵێ لەمسەرو لەوسەریا مەکتەب سیاسییەکان دادەنیشن و عەبدوڵا پەشێو گوتەنیش سێو و پرتەقاڵ دەخۆن، بەڵێ لە پاڵ سێو و پرتەقاڵەکەدا، شکاندنی بایکۆتەکەی ئێوەی مامۆستاش مەززەی سەر مێزی کۆبوونەوەکانیان دەبێ.
بەڵێ وا زیاتر لە مانگێکە...
مامۆستایان، بەتایبەتی مامۆستایانی سنووری سەوز و سلێمانی سنگیان کردووەتە قەڵغانی قەدەری گۆڕانکارییەکی گەورە و گەرەکیانە گەواهی گیانبازییەکی نوێ بدەن.
مامۆستایان مەوسیمی خوێندنی ئەم ساڵیان بایکۆت کرد، بەڵام لە سنووری زەرددا زەمینەی دەوام دەستیپێکردووە و نە با بینراوە نەبۆرانی نەهاتنی موچە.
لێرەدا
لەڕێگەی لێکدانەوەیەکی لۆژیکییەوە دەمەوێ سێ پرسی پەیامەکە هەڵبسەنگێنم:
یەکەم:
ئایا مامۆستایانی سنووری سەوز، هەڵوێستیان هەیە و هی ئەولای زەرد زاتی وەها هەڵوێستێکیان نییە؟
دووەم:
ئایا پرسەکە پەیوەستە بە زەمینەی ئازادی زۆنەکانەوە، گوایا لێرە لای لێکراوەتەوە و لەوێ چاوی لێخەوێنراوە؟
سێهەم:
ئایا لە ئەگەری شکاندنی بایکۆتدا، وەک پار و پێرار و بەسەر پێرار، یانی شکاندنی بەبێ هیچ هەڵوێستێکی میریی و بەبێ هیچ وەڵامێکی ئەوتۆ و بەبێ هیچ پرسی سەودایەکی بەچەندەی گەمەی گوێدرێژەکە! مانای ئەوە نییە کە هیچ هەڵوێستێک و ئازایەتییەک لە گۆڕێدا نەبووە؟ ئایا شکاندنی بایکۆت لە دۆخێکی وەهادا وێنای ناشیرینکردنی نەریتی بایکۆت ناسەلمێنێ؟
ئایا پێش ئەوەی بایکۆت بکرێ نەدەزانرا نیازی حکومەت ڕۆشنە، ئایا مامۆستایانی زۆنی زەرد زەحمەتیان نەکێشا باشتر نەبوو تا مەخسەرەی شکاندنی بایکۆتی بێ وەڵام؟
لێرەدا ناچمە ناو شیکارێکی بابەتییەوە...
بەڵام لەخاڵی سێهەمدا سوورم لەسەر لێکدانەوەکەم، چوون لە ئەگەری شکاندنی بایکۆتدا بەبێ دوو دڵی و بەبێ هیچ لاموجیمێک یەک شت هەیە:
بایکۆتەکە بابەتێکی سیاسیی بووە و بەئیعازی ئەملا کراوە و ئێستاش بە ئیعازی ئەملا دەشکێنرێ، هەروەک چۆن لەولا ئیعازی دەوامی دابوو.
کەوایە کەلتووری کردەی مەدەنی و هەڵوێستنواندن تیکەیەکی چەوری نێو قورگی قەدەری حزبایەتییە.
بەڵێ هێشتا مانگرتن و مێژووی بایکۆت بۆنی بەو دیموکراسییەوە نەکردووە کە ساڵەهایە سترانی بە باڵادا هەڵدەدرێ.
هێشتا هونەری بایکۆت بابەتێکە لە سلێمانیدا سندوقە ڕەشەکەی نهێنییەکانی لە فڕۆکە سوتاوەکانی حزبایەتیدا بۆی بگەڕێن.
بەڵێ هیچکاتێ کەس باسی وریایی و وانەی ئازایەتی ئەم دەڤەرە نەکات و ناڵی ژێر پێیانی پەیڕەوانێکی ساویلکەی پێ بکا. ئیتر کەس دەهۆڵە شڕەکەی شۆڕشگێڕی و دیموکراسییەتی ئێرە لەمل نەکات و نیگاکانی ببڕێتە ئەو بەری دێگەڵە. هەردوو هەمان قەوان و قەدەری قوتدراوی قەپی حزبایەتین، هەردوو هەمان زاڕۆی زەڕڕەتاڵی زبڵ و سەنێری سیاسەتن.
بەڵێ لە ئەگەری شکاندنی بایکۆتی بێ هیچ وەڵامێکدا، بریتیە لە پینەوپەڕۆی کەتنێک بە کەتنێکی کاریگەرتر.